• Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Yenilikleri

  Cumhuriyet Dönemi Dış Politika İlkeleri

  Gönderen Kedi Açık Ekim 21, 2024 4:34 pm'de

  Türkiye Cumhuriyeti, 1923 yılında kurulduğunda, uluslararası alanda bağımsız ve egemen bir devlet olarak varlığını sürdürmek için belirli dış politika ilkeleri geliştirmiştir. Bu ilkeler, Atatürk’ün vizyonu doğrultusunda şekillenmiş ve ülkenin uluslararası ilişkilerdeki konumunu belirlemiştir. Bu yazıda, Cumhuriyet dönemi dış politika ilkeleri, belirli olayların tarihsel bağlamları, stratejik anlamları ve Türkiye’nin dış politika gelişimindeki etkileri ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.

  1. Yurtta Sulh, Cihanda Sulh1.1. Barışçıl Politika ve İlkeleri

  • Atatürk’ün Barış Vurgusu:

    • Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye’nin dış politikasını “Yurtta sulh, cihanda sulh” ilkesi üzerine inşa etmiştir. Bu ilke, hem iç hem de dış barışın sağlanması gerektiğini vurgular.
    • Atatürk, bu yaklaşımı ile savaşların yıkıcı etkilerinden kaçınmayı, barışçıl bir dış politika izlemeyi ve uluslararası işbirliğini teşvik etmeyi amaçlamıştır.

  • Milletler Cemiyeti Üyeliği:

    • Türkiye, “1932 yılında Milletler Cemiyeti’ne” üye olmuştur. Bu üyelik, Türkiye’nin uluslararası barışa katkıda bulunma isteğini göstermektedir. Milletler Cemiyeti, savaşların önlenmesi ve barışın sağlanması amacıyla kurulmuş bir uluslararası örgüttür.
    • Türkiye’nin bu çerçevede katılımı, uluslararası ilişkilerde barışçıl bir yaklaşım sergilediğinin bir kanıtıdır.

  1.2. Diplomatik İlişkilerin Güçlendirilmesi

  • Dostluk Antlaşmaları:

    • Türkiye, çeşitli ülkelerle dostluk antlaşmaları imzalamış, böylece barışçıl ilişkilerini güçlendirmiştir. Örneğin, “1934’te imzalanan Balkan Paktı”, Türkiye’nin Balkan ülkeleri ile ilişkilerini güçlendirmiştir.
    • Bu pakt, bölgedeki barışın korunmasına yönelik bir adım olarak kabul edilmiştir. Türkiye, Balkan ülkeleri ile güvenlik ve ekonomik işbirliklerini artırmayı hedeflemiştir.

  • Sovyetler Birliği ile İlişkiler:

    • “1939 Türkiye-Sovyetler Birliği Dostluk Antlaşması”, iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmiştir. Bu antlaşma, Türkiye’nin doğu sınırlarını güvence altına almış ve Sovyetler ile olan ilişkilerini geliştirmiştir.
    • Bu durum, Türkiye’nin uluslararası alanda daha bağımsız bir aktör olmasını sağlamıştır.

  2. Bağımsızlık ve Egemenlik2.1. Egemenlik Vurgusu

  • Misak-ı Millî:
    • “Misak-ı Millî” (1920), Türkiye’nin bağımsızlık ve egemenlik mücadelesinin temel belgesidir. Bu belge, Türkiye’nin uluslararası alandaki sınırlarını belirlemiş ve bağımsızlık mücadelesini desteklemiştir.
    • Misak-ı Millî, Türkiye’nin bağımsız bir devlet olarak uluslararası alanda varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan temel ilkeleri içermektedir.

  2.2. Tarafsızlık Politikası

  • Savaş Döneminde Tarafsızlık:
    • Türkiye, İkinci Dünya Savaşı sırasında tarafsız kalma politikası izleyerek, hem Batı hem de Sovyetler Birliği ile dengeli ilişkiler sürdürmüştür.
    • Bu durum, Türkiye’nin uluslararası alandaki bağımsız bir aktör olma hedefini güçlendirmiştir. Türkiye, bu dönemde “1939’da Türkiye-Sovyetler Birliği Dostluk Antlaşması” ile doğu sınırlarını güvence altına almıştır.

  3. Siyasi ve Ekonomik Dış Politika3.1. Ekonomik Kalkınma

  • Dış Ekonomik İlişkiler:

    • Türkiye, dış politikada ekonomik kalkınmayı öncelikli hedeflerden biri olarak belirlemiştir. Bu çerçevede, ekonomik işbirliği ve dış ticaret ilişkileri geliştirilmiştir.
    • Türkiye, “1950’lerde başlayan Marshall Yardımları” ile ekonomik kalkınma sürecine hız kazandırmıştır. Marshall Planı, Türkiye’nin sanayileşme çabalarına önemli bir katkıda bulunmuştur.

  • Tarım ve Sanayi Politikaları:

    • Dış politika ile ekonomik hedefler arasındaki ilişki, özellikle tarım ve sanayi alanlarında işbirlikleri ile desteklenmiştir. Türkiye, bu alanlarda dış kaynaklardan yararlanarak modernleşme sürecini hızlandırmıştır.

  3.2. Enerji ve Kaynak Yönetimi

  • Enerji İlişkileri:
    • Türkiye, enerji kaynaklarının yönetiminde de dış politikasını geliştirmiştir. Özellikle petrol ve doğalgaz gibi stratejik kaynaklarla ilgili politikalar geliştirilmiştir.
    • Türkiye, “Boru Hatları ile Enerji Politikası” doğrultusunda, hem enerji güvenliğini sağlama hem de uluslararası işbirliklerini artırma hedefindedir.

  4. Diplomatik İlişkiler ve Kültürel Diplomasi4.1. Kültürel Diplomasi

  • Kültürel Varlıkların Tanıtımı:
    • Türkiye, uluslararası ilişkilerde kültürel diplomasiye önem vererek, kültürel değerlerini tanıtmayı hedeflemiştir. Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu gibi kuruluşlar, Türk kültürünün uluslararası alanda tanıtımında rol oynamıştır.
    • Kültürel etkileşimler, Türkiye’nin yumuşak gücünü artırarak uluslararası ilişkilerde daha etkin olmasını sağlamıştır.

  4.2. Siyasi Diplomasi

  • Uluslararası Anlaşmalar:
    • Türkiye, çeşitli uluslararası anlaşmalar ve diplomatik ilişkiler aracılığıyla dış politikasını güçlendirmiştir. “1939’da Türkiye-Sovyetler Birliği Dostluk Antlaşması” iki ülke arasındaki ilişkileri pekiştirmiştir.
    • Türkiye, ayrıca “1948’deki İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi” gibi uluslararası belgelerin kabulü ile insan hakları konusunda da kendini konumlandırmıştır.

  5. Komşularla İyi İlişkiler5.1. Bölgesel İlişkiler

  • Bölgesel Diplomasi:
    • Türkiye, komşu ülkelerle olan ilişkilerinde dostane bir politika izlemeyi amaçlamıştır. Özellikle Yunanistan, Bulgaristan, İran ve Irak ile olan ilişkilerde, barışçıl bir yaklaşım benimsenmiştir.
    • Türkiye, Balkanlar ile olan ilişkilerini güçlendirmeyi hedeflemiş ve bu doğrultuda çeşitli diplomatik girişimlerde bulunmuştur.

  5.2. Orta Doğu ile İlişkiler

  • Orta Doğu Politikası:
    • Türkiye, Orta Doğu ile ilişkilerini güçlendirmek için çeşitli diplomatik girişimlerde bulunmuştur. Bu bölgedeki istikrar, Türkiye’nin güvenliği açısından kritik bir öneme sahiptir.
    • Türkiye, “Arap Baharı” sürecinde bölgedeki demokratikleşme hareketlerini desteklemiş, bu durum Türkiye’nin Orta Doğu’daki rolünü artırmıştır.

  6. Sonuç

  Cumhuriyet dönemi dış politika ilkeleri, Türkiye’nin uluslararası alandaki konumunu güçlendirmiştir. Atatürk’ün önderliğinde belirlenen bu ilkeler, bağımsızlık, barış, ekonomik kalkınma ve diplomatik ilişkiler gibi unsurlarla şekillenmiştir. Türkiye, bu politikalar doğrultusunda hem ulusal hem de uluslararası düzeyde etkili bir aktör olmayı hedeflemiştir. Bu ilkeler, Türkiye’nin dış politikasının temellerini oluşturarak, günümüzdeki uygulamalarında da etkisini sürdürmektedir.

  Kaynakça

  1. Aydıner, İsmail. Türkiye’nin Dış Politikası: Tarihsel Gelişim ve Güncel Durum. İstanbul: Derin Yayınları, 2019.
  2. İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu: Klasik Çağ. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2000.
  3. Kurt, Sıtkı. “Türkiye’nin Dış Politikasında Değişim ve Süreklilik.” Uluslararası İlişkiler Dergisi, vol. 17, no. 4, 2021, pp. 83-99.
  4. Sönmez, Emine. Türkiye’nin Uluslararası İlişkileri. Ankara: Nobel Yayınları, 2015.
  5. Tuna, Kamil. “Küresel Güç Olma Yolunda Türkiye’nin Dış Politika Stratejileri.” Stratejik Araştırmalar Dergisi, vol. 13, no. 1, 2020, pp. 45-60.

  Kedi cevap verdi 14 saat, 49 dakikalar önce 1 Üye · 0 Cevaplar
• 0 Cevaplar

Cevaplamak için Giriş Yapın