• Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Yenilikleri

  Ekonomik Planlama ve Devletçilik İlkesi

  Gönderen Kedi Açık 21 Ekim 2024 15:46'de

  Cumhuriyet’in kuruluşu, Türkiye’nin ekonomik yapısını yeniden şekillendirme sürecinin başlangıcını oluşturmuştur. Bu süreç, ekonomik planlama ve devletçilik ilkesi etrafında şekillenen bir dizi politika ile desteklenmiştir. Türkiye’nin ekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla uygulanan bu politikaların tarihsel gelişimini incelemek, bugünün ekonomisine ışık tutacaktır.

  Cumhuriyetin Kuruluşu (1923)

  29 Ekim 1923, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş tarihi olarak kaydedilir. Bu tarih, yalnızca siyasi bir dönüşüm değil, aynı zamanda ekonomik bir dönüşümün de başlangıcıdır. Cumhuriyetin ilk yıllarında, savaşın yarattığı tahribat ve ekonomik zorluklar, devleti güçlü bir ekonomik yapı inşa etmeye yönlendirmiştir.

  Ekonomi Planlaması ve Devletçilik İlkeleri (1923-1938)

  Cumhuriyetin ilanından sonra, Mustafa Kemal Atatürk‘ün liderliğinde uygulanan devletçilik politikaları, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında önemli bir rol oynamıştır. 1923 yılında, Devletçilik ilkesi, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında temel bir ilke olarak benimsenmiştir. Bu bağlamda, devlet, sanayi, tarım ve ticaret gibi alanlarda aktif bir rol üstlenmiştir.

  1925 yılında kurulan Türkiye İş Bankası, ekonomik kalkınmayı desteklemek amacıyla önemli bir finansal kurum olarak faaliyet göstermeye başlamıştır. Bu dönem, ayrıca tarımda modernleşme çabalarının da başlangıcını işaret eder. 1925‘te çıkarılan Ziraat Bankası Yasası, devletin tarımsal üretimi destekleme konusundaki kararlılığını göstermektedir.

  İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1938-1945)

  1938 yılında, Türkiye’nin ilk kalkınma planı olan İkinci Beş Yıllık Plan oluşturulmuştur. Bu plan, sanayi, tarım ve ulaşım alanlarında büyük yatırımları hedeflemiştir. Sakarya Nehri üzerindeki Sakarya Barajı gibi projeler, bu dönemde inşa edilmiştir. Devlet, bu projelerle birlikte ekonomik kalkınmayı hızlandırmayı amaçlamıştır.

  İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası (1945-1950)

  1945‘te İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesi, Türkiye’nin ekonomik politikalarında değişikliklere yol açmıştır. Savaş sonrası dönemde, Türkiye’nin ekonomisi, devletçilik ilkesinin yanı sıra özel sektörün de desteklenmesi yönünde bir dönüşüm yaşamıştır. 1946 yılında kabul edilen Özel İktisadi Teşebbüsler Yasası, özel sektöre daha fazla alan açan bir adım olmuştur.

  1960’lar ve 1970’lerde Ekonomik Planlama

  1961 Anayasası, Türkiye’nin kalkınma hedeflerini belirleyen bir dizi ekonomik planlama sürecinin başlangıcını simgelemektedir. Bu dönemde, Planlı Ekonomi uygulamaları ile sanayileşme hedeflenmiş, özellikle ağır sanayi yatırımları teşvik edilmiştir. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), bu dönemde kurularak, Türkiye’nin ekonomik politikalarını yönlendirmeye başlamıştır.

  1980 Sonrası Dönem: Liberalizasyon ve Devlet Büyüklerinin Rolü

  1980 sonrası, Türkiye ekonomisi, liberal politikalar doğrultusunda önemli değişikliklere uğramıştır. Turgut Özal, bu dönemde ekonominin liberalizasyonu yönünde atılan adımların öncüsü olmuştur. Özal Hükümeti dönemi, özelleştirme ve piyasa ekonomisine geçiş sürecinin hızlandığı bir dönem olmuştur. 1980’lerin başında, uygulanan Şok Programı, devletin ekonomideki rolünü azaltarak özel sektörün önünü açmayı hedeflemiştir.

  1983 yılında yapılan Özelleştirme Yasası, devlete ait birçok işletmenin özel sektöre devredilmesinin yolunu açmıştır. Bu dönemde, devletçilik ilkesinin uygulamaları azalırken, ekonomik büyüme için piyasa mekanizmalarının önemi artmıştır.

  1990’lar ve 2000’lerde Ekonomik Reformlar

  1990’lar ve sonrasında, Türkiye’nin ekonomik reform süreci devam etmiştir. Süleyman Demirel ve Tansu Çiller gibi liderler, özelleştirmeleri teşvik eden politikalar izlemişlerdir. 2001 Krizi sonrasında, Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümeti, ekonomik istikrarı sağlamak için kapsamlı reformlar gerçekleştirmiştir. Bu dönemde, kamu harcamalarının kontrol altına alınması ve özelleştirme sürecinin hızlandırılması gibi politikalar öne çıkmıştır.

  Günümüzde Ekonomik Planlama

  Günümüzde Türkiye’deki ekonomik planlama süreçleri, küresel ekonomik dinamikler ve iç politikalar çerçevesinde şekillenmektedir. 2023 yılı hedefleri doğrultusunda, Türkiye’nin sürdürülebilir bir büyüme hedefi bulunmaktadır. Ekonomik planlamada devletin rolü, özellikle kriz dönemlerinde yeniden ön plana çıkmaktadır.

  Sonuç

  Ekonomik planlama ve devletçilik ilkesi, Türkiye’nin ekonomik tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze kadar uzanan süreçte, bu ilkelerin uygulanması, Türkiye’nin ekonomik kalkınmasında kritik bir rol oynamıştır. Bugün, bu ilkeleri göz önünde bulundurarak yapılan çalışmalar, gelecekteki ekonomik büyüme hedeflerinin gerçekleştirilmesinde önem arz etmektedir.

  Kedi cevap verdi 17 saat, 41 dakikalar önce 1 Üye · 0 Cevaplar
• 0 Cevaplar

Cevaplamak için Giriş Yapın